GR52 Sospel – Menton

Heel erg hard geslapen, eindelijk. Ook doordat ik niet meer in de lakenzak hoefde gelukkig. Ja je lag enorm te ronken zeggen ze.

Om half negen vertrekken Peter en ik voor de laatste etappe. Jochem loopt mee tot waar het pad begint. Hij spaart zich verder ivm zijn spierblessure. Hij gaat met de trein naar Nice alvast. Hij gooit wel nog als eindritueel zijn geknikte stok en de schoenen met de zolen die met ijzerdraad nog bij elkaar gehouden worden weg.

Eerst de beklimming van de Col du Razet. Als we daar pauze houden komen ook Marko en Anneray boven. Ik neem een foto van ze die helaas niet opgeslagen blijkt te worden. Dus ik kan hem niet delen met haar. Zij lopen door.

Over de Colla Bassa van 1108m hoog. Dalen naar Morga op 800m. Daar hebben we Lunch1 in een mooie tuin onder een tentluifel in een mooie weelderige tuin, ook met veel rijpe frambozen en bessen. En twee honden die wel bedelen naar ook rustig gaan liggen dan toch. Een plek voor picknick voor langskomende randonneurs beschikbaar gesteld door de mensen achter https://cantdagrana.fr/.

Iets verderop treffen we weer Marko en Anneray die daar siësta zitten te houden. Nu wel een gelukte foto gemaakt en gedeeld.

Weer klimmen naar Col du Berceau op 1080 m. Ik pak nog even het topje van 1140m net in Italië mee.

We zitten wel opeens weer in de wolken, onstaan door de stijgende vochtige zeelucht. Vanaf hier de afdaling naar Menton. Die afdaling is heftig en een aanslag voor knieën en tenen. Ontelbaar veel korte haarspelden en een en al zwikpad met veel losse stenen en gruis. Maar ook een heerlijk geurig landschap oa met bloeiende brem en heel veel verschillende vlinders. En met steeds meer zicht op de drukke kuststrook.

Om ongeveer 4 uur ’s middags zijn we in Menton Garavan en wat later staan we aan het strand. Mijn schoenen hebben de hele tocht zowaar doorstaan. Bij de linkerschoen zijn er aan alle kanten stiksels los, en bij de rechter schoen is de zool gedeeltelijk los. Ik ga nog even zwemmen, Peter alleen pootjebaden. Het is heerlijk water. Ik heb wel nog mijn Garmin horloge aan. In het begin lijkt hij wel tegen het zeewater te kunnen maar later is hij toch uitgevallen. Dat is balen want de hele route van vandaag staat er op getraceerd. Gelukkig heb ik nog de Runkeeper app op mijn telefoon als back-up ook aangezet.

Om 17:36 hebben we de trein in Menton naar Nice. Peter heeft nog snel cornetto’s geregeld, dat is lekker. De trein is bomvol met allemaal strandgasten die terug naar Nice of Cannes gaan. Ook wel politieagenten her en der op zoek naar illegale grensoverstekers. Jochem wacht ons op in Nice. Bij Hotel de Berne hebben we een zolderkamer met drie bedden en een goeie airco. Douchen in het krappe douche celletje. We eten na een zoektocht uiteindelijk bij de Au Grill d’Or. We nemen een goedgevulde salade vooraf, en dan Jochem en ik een pizza en Peter een kipspies met patat. Bommetje vol. Nog een Crème Brulée toe. Mooi laatste avondmaal. Met een klein ommetje terug naar het hotel.

Het was weer een mooie tocht. Door een schitterend en spectaculair gebied, de Mercantour.

GR52 Camp d’Argent – Sospel

Niet goed geslapen. Vervelende plastic matrassen die ook lawaai maken bij elke beweging. En mijn neus raakt verstopt op dit soort plekken. Dus als de neusspray is uitgewerkt ergens in de vroege ochtend wordt het vervelend. De spullen bij het haardvuur zijn redelijk droog geworden maar niet helemaal. De patron verstevigt nog met ijzerdraad de schoen van Jochem waarvan de zool er bijna af ligt. 

Meteen bij vertrek regent het. Regenhoezen over de rugzakken, ik heb mijn hele regenpak aan en ook de gamaschen, Peter zijn regenjas, en Jochem regenjas en paraplu. Het gaat ook nog flink hard regenen.

We lopen gelijk op met de familie Sprunck met wie we gisteravond aan tafel zaten. Om half elf stopt het zowaar met regenen. En om een uur of 11 kunnen we zelfs pauze houden op een van de cols de Baisse de la Déa terwijl het droog is.

Na de mooie grassige top van de Mangiabo gaan we afdalen naar Sospel. Jochem achter en rustig aan en met een mantra houdt hij het vol de spierpijn te verdragen.

Peter en ik doen nog een Lunch 2, Jochem besluit alvast door te lopen. Het begint te onweren. Tenminste drie flinke krakende klappen heel dichtbij. En paar keer regenjas aan en weer uit.

Iemand is z’n kanon vergeten

Hostel Sospel. Flamboyante dame, die eerst haar pijlen op mij richt, daarna meer op Jochem. We hebben een kamer met drie enkele bedden. Jochem wordt weer opgescheept met het laagste opklapbed. Jochem en ik gaan nog een klein rondje lopen in Sospel om dan neer te strijken bij onze Hollandse vrienden Marko en Anneray bij Bar Central voor een biertje. Daarna terug naar het Hostal want de maaltijd wordt voor ons bereid. Het gaat wel een stuk langzamer dan in de refugees, dat is wel weer even wennen.

GR52 Refuge des Merveilles – Camp d’Argent

Vanochtend ook bij Refuge des Merveilles weer veel drukte bij het ontbijt. En iedereen tegelijk, meteen om half 7. Peter staat ook al snel in de rij. Ik ga liever achter de drukte aan. Wij vertrekken om ongeveer half 9. Jochem waagt het er ook weer op met zijn spierblessure. Langs een paar stuwmeertjes. We zitten vlak onder de wolken. Om half 10 begint het te regenen. Regenhoezen geïnstalleerd en paraplu erbij gepakt. En niet voor niks want het regent hard.

Ook een enkele onweersklap. We zitten dan dus in de wolken. Weinig uitzicht dus. Jammer want we lopen op de flanken van best steile en hoge groene berghellingen.

Als het om 11 uur droog is doen we een vervroegde Lunch 1 op een van de cols. Ook op verzoek van Jochem, de blessure begint toch weer op te spelen.


Als we weer lopen begint het weer te regenen. En hard ook. Overal water. Ook de paraplu houdt het niet allemaal tegen. Peter heeft geen plu en wordt helemaal doorweekt.

Jochem probeert rustig door te lopen. Geen pauzes meer. Af en toe onweer. We lopen op en langs het bergkammetje. Dat zou een beetje eng kunnen zijn met onweer. Maar we hebben toch geen keus.

Ik besluit vooruit te gaan alvast naar de gîte L’Estive bij Camp d’Argent, zodat ik mijn rugzak daar kan achterlaten en terug kan om Jochem z’n rugzak over te nemen. Maar we lopen elkaar mis. Dus mijn ‘reddingsactie’ mislukt.

De gîte is pas om 4 uur open en we zijn er al om 2 uur. Ook een paar anderen. Aan de overkant is wel het restaurant Le Yeti open. Maar eerst nog onze lunchbox opeten onder het afdak. Daarna voor een koffie of 2 naar de Yeti.

Verder kennisgemaakt met Marko en Anneray. We lopen gelijk op met ze al een aantal dagen. We delen ook dortoir 2. In de gelagkamer staat een grote open haard centraal. Hij gaat ook aan en rondom worden schoenen en kleding gedroogd.

De gîte wordt gerund door een ouwe taaie met hulp van een jonge kleinzoon (denken wij). We krijgen een lekkere lasagne voor het avondeten. Met nog een mannetje of 20. Waarvan we de meesten al eerder gezien hebben.

GR52 Refuge de Nice – Refuge des Merveilles

Vanaf 6 uur drukte in de hut, kennelijk willen er veel vroeg op pad. Wij hebben minder haast vandaag. Slecht geslapen wederom. Ook pijn in mijn heupen en knieën. Hopelijk door de lange wandeldag gisteren.

Ontbijt met droog brood, boter en jam, en slappe koffie. En nog ontbijtkoek en crackers.


Prachtig stuk langs de vijf meertjes. In de opkomende zon. Her en der een gems of een steenbok. Een enkel sneeuwveld.

De beklimming van de Baisse de Basto op bijna 2700 m is best lastig. Veel wachten op Peter en een rustig tempo houden. Stok neerzetten, andere stok neerzetten, en voet verplaatsen, zo gaat dat af en toe. Veel te langzaam. Laatste stuk is allemaal nogal lossig. Beetje klauteren naar boven.


De Baisse de Valmasque is veel makkelijker. Jochem is als eerste boven.

Hij meldt wel dat de sluimerende spierblessure in zijn bovenbeen erger is geworden en dat hij maar moeizaam boven kwam. We hebben lunch op de col maar hij gaat eerder weer naar beneden uit voorzorg. Peter en ik doen het rustig aan boven met ons picknick pakket. Beneden is de Vallée des Merveilles, met prehistorische rotstekeningen.

Nou dat valt nog wel wat tegen. Maar ja je moet natuurlijk met een gids mee om er meer van te zien.


Bij de Refuge des Merveilles is het alweer aardig druk. Op de slaapzaal hebben we bedden 27, 28 en 29, krap op elkaar. Misschien kan ik in de beddenrij erboven gaan slapen. Samen eten met met z’n allen om 19 uur. Aan een tafel met 5 Fransen van twee families. Soep, pasta met een lekker Caribisch worstgerecht, kaas, en een flink stuk cake toe. En nog een digestief. Prima gegeten.

In de rij wachten op de douche. Een van de drie doet het niet. Een stuk of 8 wachtenden voor mij. En het werkt met muntjes voor 4 minuten warm water.

GR52 Le Boreon – Refuge de Nice

Zware lange dag, 10 uren onderweg, met weinig pauzes. Ruim 23km uiteindelijk en 1600 hoogtemeters. We hebben geen advies gevraagd over de route, dus we nemen net als de andere eigenwijze Nederlanders Marco en Anneray het pad dat aan de Fransen ontraden is. We hebben snel door waarom het ontraden werd.

Het kruisen van de verschillende zijvalleien is een enorme toer vanwege de grote schade die aangericht is door storm Alex in 2020. De laatste crossing moeten we zelfs door de snelstromende beek waden.

Ik met schoenen aan als eerste, Peter en Jochem daarna op blote voeten. We lopen hierdoor al met al anderhalf uur vertraging op. In ons boekje stond er voor deze etappe 7 en een half uur. Maar in de nieuwste editie is het gesplitst in 2 etappes van samen 11 uur. Voor ons gaat het inderdaad meer die kant op. We werden trouwens ook nog uitgelachen door 3 Franse dames toen we vertelden dat we deze etappe in 1 dag gingen doen. Het is wel een mooie route weer.

Pas des Ladres (2448 m.)

Lunch op de binnenplaats bij La Madone de Fenestre. Geen koffie te vinden helaas.

Peter gaat behoorlijk stuk op de ruige steile klim naar de tweede col, de Pas du Mont Colomb van 2548m. Jochem komt zelfs terug van de col om Peter z’n rugzak nog over te nemen het laatste stuk omhoog. Ik heb nog nooit iemand zo stuk zien gaan, zegt Jochem.

Pas du Mont Colomb (2548 m.)

Achter de smalle doorgang op de pas duiken we de mist in. Lastige steile afdaling.

Peter en Jochem komen om 10 voor 7 aan bij de Refuge de Nice. Ik was er al een half uur. Maar ze zijn wel net op tijd voor het eten van 7 uur gelukkig.

’s Avonds komen er nog steenbokken dicht bij de hut waarvan er twee ook nog een klein vechtshowtje opvoeren.

GR 52 St. Dalmas – Valdeblore – Le Boréon

De langste dag. Redelijk goed geslapen bij Les Marmottes. Om 06:10 gaat de wekker. Om half 7 ontbijt. Om kwart voor 8 zijn we op pad. Mooi warm weer. Vanuit het dorp in 11km 1100m klimmen tot op de Col du Barn op 2400m hoogte. In het begin voordat de zon hoger komt nog een uur of zo in de schaduw gelukkig.

Vandaag eindelijk tot weer flink boven de boomgrens dus. Twee gemzen gezien. Jochem ziet een grote gier vlakbij als hij het topje bij de Col de Veillos nog oploopt. Ze kijken elkaar nog aan en de gier zweeft rustig weg. Mooi paars bloeiende struiken op de hellingen.

Uiteindelijk 27km gelopen. Lange zware dag met veel stormschade aan het pad in de Salèse vallei van tempète Alex in 2020. Het pad langs de beek is officieel nog gesloten.

Jochem waagt toch een stuk dat pad te nemen. Peter en ik lopen langs de weg. Vanaf de parkeerplaats nemen Peter en ik ook het pad. Spannende oversteek over de beek over een boomstam.

Er is daar inmiddels al veel opgeruimd, en zelfs al stukken pad opnieuw gebaand. Maar overal zie je nog de bomen en de stenen en het puin dat door de stormvloed meegesleurd is toen.

In de hut eten we aan tafel met een groepje Canadezen, waarvan de chef wat gefrustreerd lijkt over de gebrekkige conditie en voorbereiding van zijn reisgenoten. Kennelijk gaan ze ook al jarenlang samen op pad, ook bijvoorbeeld kanoën in de poolzee boven Canada. Maar het is duidelijk wie de sterkste en sportiefste is van het stel, die chef dus.

GR52A Berthemont – St. Dalmas-Valdeblore

Goed geslapen tot een uur of 5. Dan heb ik opeens stress omdat ik twijfel of we met z’n drieën de hoge bergen in moeten gaan. Ook een lichte hoofdpijn. Misschien te weinig gedronken gisteren.

Uitgebreid ontbijtbuffet. Tussen de oudjes in. Waarschijnlijk een zangkoor op het jaarlijkse uitje schat ik in.


Om half 10 op pad. Te beginnen met weer een zware klim naar 1500m, en het is al erg warm. Vervolgens een lang stuk over een asfaltweggetje naar St Martin Vesubie. Jochem zijn wandelstok komt klem te zitten en begeeft het.

Lunch 1 met de saladeboxen vlak voor het stadje. Schrikbarend veel schade te zien bij de rivier, veroorzaakt door de storm Alex in 2020. We moeten ook een flink stuk verder doorlopen om over te kunnen steken naar de andere oever.


Weer klimmen naar La Colmiane op 1600m hoogte. Wel over een mooi pad. Maar het is afzien. Ieder voor zich. Ik kom 10 minuten na Jochem boven, en Peter 5 minuten na mij. We strijken neer op het terras. De baas van het cafe denkt dat wij wel wat hash of weed mee hebben uit NL.


In de niet zo heel mooie afdaling naar St Dalmas Valdeblore doen we nog een snelle Lunch 2. Mijn migraine ontwikkelt zich. Eetlust is verdwenen.

Ingecheckt bij Les Marmottes. Meteen maar een Rizatriptannetje genomen, wat ook inderdaad gaat helpen, in de loop van de avond klaart het op. Douchen, kleren uitspoelen, en chillen in de tuin. Geinig vogeltje gespot, een boomklever denk ik, ook met een karakteristiek riedeltje.


Bij het avondeten zit ik naast een Schot die alle Munroes heeft gedaan. Dus ik vertel van mijn 3 Munroes. En hij wijst op het shirt dat hij aanheeft en waar ze allemaal op staan. Hij was docent Computer Science op de University van Aberdeen. Maar nu al 13 jaar met pensioen. Met zijn twee maten doet hij de GR5. Hij was tegen Brexit. Hij hoopt dat ze weer terug in de EU gaan. En dat wij ze dan toelaten. Leuke man. Helaas niet zijn naam gevraagd.

GR52A La Bollène-Vesubie – Berthemont

Om kwart over zes wakker. Toch wel redelijk geslapen nog. We hebben nog genoeg proviand om van te ontbijten. En met een potje thee en een Senseo koffie.

Om 9 uur zijn we op pad. In La Bollène vinden we geen koffie. Tot boven in langs de kerk. Verderop een mooie terugblik op het dorp.

Peter heeft een heel zware dag. Veel moeite met de klimmetjes en de warmte. Jochem en ik moeten vaak en lang op hem wachten. En we moeten extra pauzes toestaan.

Koffie in Belvedère. En meteen maar wat eten, het is alweer 12 uur dus de maag rammelt. En we hebben niet al teveel picknick spullen bij ons. Een hamburger, salade en een crèpe, het duurt wel wat lang allemaal, maar is wel lekker.

Ondertussen wordt het podium opgebouwd voor het jaarlijkse Belfest. En de rocksterren van de 6 bands komen zoetjes aan binnendruppelen.

Ook het stuk tot aan Berthemont is lastig af en toe, en het is erg warm, en het duurt veel te lang, deze relatief korte etappe. Het bezoek aan de Spa in Berthemont dat ik in gedachten had gaat niet lukken, we komen pas tegen 5 uur aan bij het hotel.

Er zijn daar twee grote groepen van zeventigers die aardig wat plezier maken met elkaar. Opmerkelijk, volksdansen, karaoke.

Het eten is behoorlijk goed. Een saladebar met prima gerechten waaronder de burrata met witte truffels geschaafd. Als hoofdgerecht een entrecote of een stuk flétan, heilbot, erg lekker. En een geweldig toetjes buffet, indrukwekkend. Maar wel alles in hoog tempo.

Nog even tafeltennis met Peter, totdat we het balletje in het reeds afgesloten zwembad slaan.

GR52A Moulinet – La Bollène-Vesubie

Uiteindelijk redelijk geslapen op die zolder. Geen gesnurk gehoord. Naar de epicerie om het brood te halen dat ik gistermiddag daar al gereserveerd had. Drie baguettes en drie ciabatta’s. En nog fruit en jam en kaas gekocht. En een koffie op het terras. De man van de gîte zit er ook. Hij gaat terug naar Sospel lopen. Verder zitten er al weer locals op het terrasje.

In de gîte redelijk uitgebreid ontbeten met wat we hebben en vinden. Ik maak nog een kom Nesquik. Helaas met water ipv met melk. Jochem doet de afwas. Pas tegen 10 uur zijn we weer op pad. Niet gelukt om te betalen, we zien geen goede optie om de 50 euro achter te laten. Dan maar overmaken later.

Meteen vanuit Moulinet moeten we fors klimmen. Al snel halen we de Duitsers in. Wat verder ligt er een geitje langs te kant, nog net aan in leven. Waarschijnlijk een gemzenjong. Die gaat het niet redden zo. Peter besluit hem water te geven. Dat drinkt hij en hij lijkt wel weer wat bij te komen. Maar gaat niet opstaan. Toch maar zo achter gelaten.


Koffie op de Col de Turini. Tussen de motorrijders en fietsers. We permitteren ons zelfs nog een tweede bakkie. Als er ook nog een club open sportautootjes de col op komt rijden maken wij ons weer uit de voeten. Onderweg trouwens ook nog de goed gevulde pain bagnat soldaat gemaakt, heerlijk.

Veel bloeiende gouden regen bomen, ruikt lekker.

Bosrijke dag vandaag. Een keer met uitzicht op wat sneeuwtoppen in het noorden.

Uiteindelijk nog een heftige afdaling naar La Bollène-Vesubie. Daar krijg ik het wel zwaar. Erg zere schouders en natuurlijk zere voeten. En dan ook nog weer een stuk omhoog tot bij de weg naar La Bollène. Linksaf naar Le Puey.


Aankomst bij het Chez Nous appartement van Chantal Grazzi. Bijna 25km gelopen. Attente briefjes met info. Eerst een aperitief in het tuintje. We krijgen de kookplaat niet aan. Dan maar de pasta in de magnetron.


Peter heeft een teek op zijn borst, tussen het grijze borsthaar struikgewas.

Het is uiteindelijk toch gelukt die kookplaat van de Lock af te krijgen, met hulp van Internet. Dus konden we nog water koken voor een potje thee.

Ik slaap op de bedbank in de woonkamer. Dat lukt eerst niet. Andersom gaan liggen, en met neusspray lukt het uiteindelijk wel.

GR52A Sospel – Moulinet

Vroeg opgestaan, om kwart voor 7. Goed geslapen zowaar. Geen gesnurk gehoord. Bij het ontbijt in hotel Monsigny is het al druk. Om kwart voor 8 gaan we naar het station in Nice voor de trein naar Sospel. Treinritje door toenemende berglandschap en wat tunnels. Om 9 uur in Sospel. Er is markt. Picknickwaren gekocht bij de bakker. Zonnig weer met wat bewolking. Om 10 uur zijn we op pad, eindelijk weer na 4 jaar.


Een weggetje naar het westen. Bij een nieuwe houten wegwijzer slaan we volgens de aanwijzing een pad naar boven in. Lange tijd zien we geen roodwitte markeringen meer. En de route loopt anders dan die in mijn TopoGPS app. Zitten we te hoog? We lopen op zeker moment ook vast. Stukje terug pakken we bij Béroulf het pad weer op, maar het is daar weinig gebruikt en nogal overwoekerd oa door bramen- en rozenstruiken. Een keer uitgegleden. Schrammen op armen en benen, en een wondje onder mijn oog. Ziet er heldhaftig uit. Dit is een lastig stuk dat ons veel tijd kost.

Jochem heeft nog een groengele slang gezien van een meter ongeveer.

Later in een klim naar zo’n 1000 meter raakt Peter vermist. Ik loop een stuk voor hem. Als ik weer een keer ga wachten duurt het veel te lang voordat hij in beeld komt. Is hij ergens gaan lunchen? Omdat hij het te lang vond duren misschien? Er komt geen reactie op mijn fluiten en roepen. Jochem liep weer een stuk voor mij. Ik loop terug tot waar er een afslag is van een pad met een roodwit kruis. Is hij daar ingeslagen? Weer fluiten en roepen, geen reactie. Ik zet de rugzak neer en daal verder af tot waar ik hem voor het laatst nog gezien had. Niks. Weer omhoog tot bij mijn rugzak. Ik bel hem en ja hij neemt op. Inderdaad verkeerde afslag lijkt het. Hij moet dus terug. Samen weer verder omhoog op het goede pad tot waar Jochem relaxed op een grote steen ligt te wachten. Dit geintje kost ook wel een half uur of zo. Peter was in trance zo rechtdoor gestiefeld en had daardoor de bocht gemist.


Onderlangs de indrukwekkende bult van Cime de Penas. Het is heet. En het duurt best lang tot bij de Granges des Cuous. We liggen achter op schema. Uit het kraantje komt geen water. We komen krap te zitten qua drinken. En er zijn grijze wolken in ontwikkeling.

Op weg naar de Pas de la Capelette begint het te regenen. Maar nog niet erg hard. Jochem installeert wel alvast zijn regenhoes. Er klinkt een brul. Ik denk aan een hond, Jochem aan een zwijn.

Laatste pauze op de pas. Nog een afdaling naar Moulinet. Nog even pauze bij de Chapelle Saint Michel. Bij de Mairie hangt een mevrouw uit het raam. Naar de zolderverdieping. Achterin de slaapzaal is een man aan het rommelen. Hij is de enige andere gast. Eerst maar alle ramen open om te luchten die warme zolder. Eenvoudig deze gîte communal, maar alla.

Jochem gaat zijn shirt uitspoelen, dat doet hij altijd graag, maar ontdekt dat hij wasmiddel vergeten is mee te nemen. Ik heb wel bij me en biedt dat aan. En ik ga ook mijn eigen shirt uitspoelen. Peter later ook. Ja hij krijgt ook wasmiddel van mij.

Na de douche de eetmogelijkheden in het dorp checken. Als er geen restaurant open is gaat Jochem wat bereiden zegt hij. Maar het restaurant Sous les Carillons is open.

Er zit al een Duits koppel uit Berlijn. De Madame heeft in de VS gewoond dus spreekt goed Engels. Het is wel een type, nogal zelfvoldaan, beetje uit de hoogte. De sardine- rillette is best in orde, de pasta met geitenvlees matig, maar alla. Wel een lekkere perzik en abrikozen gebak toe. Die Carillons beieren wel heel luid steeds, je schrikt je steeds een hoedje. Het Duitse stel slaapt hier ook, die zitten elk uur rechtop in bed vertellen ze.